Nikt nie lubi chodzić do dentysty. Niektórzy nie lubią chodzić do lekarza, a inni znowu do fryzjera. W ogóle mnie nie dziwi fakt, że nikt nie lubi chodzić do prawnika. Niestety życie ma to do siebie, że są momenty dobre i te złe, kiedy trzeba zrobić coś czego się nie lubi.
Wielokrotnie stwierdzałem, że osoby kontaktujące się ze mną w celu uzyskania pomocy prawnej, nie wiedziały w jaki sposób w ogóle zacząć rozmowę. Nie wiedziały czego tak naprawdę mogą chcieć/żądać/życzyć sobie od prawnika. Znam również przypadki ludzi, którzy mylą rolę prawnika z rolą psychoterapeuty, księdza, a nawet gangstera..
Stąd też się wziął pomysł na niniejszy, trochę bardziej luźny wpis, w którym chciałbym wyrazić moją opinię na temat tego czego można, czego należy oraz czego nie powinno się wymagać od prawnika (poprzez pojęcie ‘prawnika’ rozumiem każdego kto zawodowo zajmuje się udzielaniem pomocy prawnej, w szczególności radcę prawnego, adwokata oraz rzecznika patentowego).
Czego można/należy wymagać od prawnika:
- na pierwszym miejscy wskazałbym, że od prawnika prowadzącego Twoją sprawę masz prawo (powinieneś) wymagać rzetelności i pełnego dostępu do informacji oraz dokumentów. Twój pełnomocnik ma obowiązek niezwłocznie informować Cię o wszystkich zdarzeniach, czynnościach i dokumentach powstałych w Twojej sprawie. Jest to podstawowy obowiązek każdego profesjonalnego pełnomocnika. Prawnik ma obowiązek informować Cię o wszystkich okolicznościach, również tych, które mogą Ci się nie spodobać, a więc na przykład postanowieniach wydanych na Twoją niekorzyść (oddalenia, odrzucenia, zwroty pism). Zawsze masz prawo zadać pytanie swojemu prawnikowi na jakim etapie jest Twoja sprawa i jakie czynności ostatnie zostały podjęte.
- masz prawo wymagać od swojego prawnika przejrzystości w kwestiach warunków współpracy, w szczególności warunków umowy oraz wynagrodzenia. Już na początku współpracy prawnik ma obowiązek przedstawić Ci szczegóły współpracy oraz informację ile to wszystko będzie kosztować. W przypadku profesjonalnych pełnomocników obowiązek ten wynika wprost z zasad etyki, które bezwzględnie wiążą członków samorządów. Jeżeli prawnik prowadzi Twoją sprawę, ale Ty nadal nie wiesz, jakie dokładnie koszty to będzie generować, to coś jest nie tak.
- masz prawo wymagać od swojego prawnika, aby ten aktywnie zajmował się Twoją sprawą, w szczególności brał udział w rozprawach. Kiedyś znajoma powiedziała mi, że jej pełnomocniczka nie stawiła się na rozprawę rozwodową, ponieważ było to ‘tylko’ przesłuchanie świadka w drodze pomocy prawnej przez sąd z drugiego końca Polski. Znajoma nie wiedziała jak się zachować w stosunku do swojej pełnomocniczki, ponieważ faktycznie rozprawa odbyła się 500 km od biura kancelarii… Oczywiście pełnomocniczka miała obowiązek wziąć udział w rozprawie. Za zgodą klientki mogła również zdecydować się na ustanowienie pełnomocnika substytucyjnego, który miałby bliżej do sądu, tak aby ograniczyć koszty. Ale na pewno nie miała prawa postąpić tak jak zrobiła.
- masz prawo wymagać od Twojego pełnomocnika zachowania w pełnej tajemnicy wszystkiego czego dowiedział się w trakcie udzielania Ci pomocy prawnej. Dla profesjonalnych pełnomocników tajemnica zawodowa jest tym, czym dla księdza tajemnica spowiedzi.
- masz prawo wymagać od Twojego pełnomocnika lojalności oraz tego, że nie będzie świadczyć jakiejkolwiek pomocy w danej sprawie innym osobom, jeżeli może naruszać to w jakikolwiek sposób Twoje interesy. Konflikt interesów to coś z czym żaden prawnik nie chciałby mieć do czynienia.
Jak nie należy postępować z prawnikiem:
- nie należy ukrywać faktów w rozmowie z prawnikiem, ponieważ może mieć to naprawdę opłakane skutki. Trzeba pamiętać, że prawnik jest po to, aby Ci pomóc, a nie osądzać czy też rozgrzeszać. Musi on posiadać wszystkie informacje, tak aby wybrać właściwe rozwiązania, które zawsze powinny być dopasowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Dlatego też jeżeli chcesz dochodzić zapłaty od firmy X, to powiedz proszę prawnikowi również o tym, jakie firma X ma zarzuty w stosunku do Ciebie, albo że na przykład Ty również jesteś winny firmie X pieniądze. Jeżeli chcesz wystąpić o rozwód, to przekaż prawnikowi również te informacje, które mogą postawić Twoją osobę w nie najlepszym świetle. To wszystko ma naprawdę duże znaczenia dla sprawy i uwierz mi – prędzej czy później wyjdzie na jaw w trakcie sprawy sądowej. Tylko pro forma, na zakończenie tego punktu napiszę, że tym bardziej nie powinno się kłamać w rozmowie z prawnikiem.
- nie należy narzucać prawnikowi swojej oceny sytuacji. Mam tu na myśli przypadki, gdy ktoś przychodzi do prawnika i zaczyna rozmowę mówiąc: „napisz mi pismo, w którym…”. Rola prawnika jest troszkę inna niż rola skryby, który jedynie przelewa na papier myśli swojego klienta. Zamiast dyktować prawnikowi co dokładnie ma napisać, przedstaw mu swój problem ze szczegółami i wysłuchaj jak on widzi całą tą sprawę. Gwarantuję, że spojrzy na tą sprawę trochę z innego punktu widzenia niż Ty. Po pierwsze dlatego, że nie jest emocjonalnie zaangażowany w problem. Po drugie, ponieważ jest prawnikiem (w końcu po to do niego przyszedłeś).
- nie myl prawnika z gangsterem. Często na potrzeby produkcji filmowych kreuje się prawników na pół-detektywów, pół-gangsterów załatwiających sprawy swoich klientów przy wykorzystaniu tajnej sieci znajomości, nieczystych zagrań, brudnych układów itp. Cóż, w praktyce raczej to tak nie wygląda, a jedyna broń prawnika to pióro (klawiatura), słowo i argumenty, które może przedstawić w trakcie negocjacji lub rozpraw. Pamiętaj, że rolą prawnika nie jest uczynienie czegoś co stanowi przestępstwo/wykroczenie czymś legalnym – to nie jest tak, że jeżeli wykona to prawnik, to od razu stanie się to zgodne z prawem. Pamiętaj również, że nie jest tak, że wszystko się da „jakoś” załatwić.
- nie można oczekiwać, że prawnik będzie na każde skinięcie palca. Może to niektórych bardzo zaskoczyć, ale prawnicy też mają swoje rodziny. Mają swoje zdrowie i swoje auto, które czasem się nawet popsują. Niektórzy mają też trawę wokół domu, którą muszą wykosić albo hobby, któremu lubią się poświęcić późnym popołudniem lub przez weekend. Wszystko wymaga czasu. Dlatego też gdy otrzymałem kiedyś telefon przed 22:00, że znajomy potrzebuje opinii w sprawie umowy i to „na dziś”, grzecznie podziękowałem i życzyłem dobrej nocy. Wymagaj od prawnika profesjonalizmu, ale nie cudów.
Czytając ten wpis mam wrażenie, że piszę o rzeczach bardzo oczywistych, ale mam świadomość, że są to sprawy oczywiste dla nas – prawników. Dla osób, które z prawnikiem spotykają się raz albo dwa w całym życiu, takie wskazówki mogą być naprawdę pomocne.
